Eenvoudige regels kunnen zeer complexe structuren creëren. Mijn eerste contact met dit fenomeen was 25 jaar geleden toen ik in een tijdschrift een stukje BASIC code zag waarmee prachtige plaatjes te maken waren. Deze code ingeklopt, toen nog met twee vingers, en tergend langzaam verschenen de eerste patronen op mijn scherm.
Het meest eenvoudige voorbeeld van dit fenomeen is waarschijnlijk de Sierpinski driehoek.
De regel is simpel: deel de zwarte driehoek in vier gelijke driehoeken en kleur de middelste wit. Deze regel kun je eindeloos herhalen wat een leuk patroon geeft. Je kunt het ook met piramides doen, dat geeft de graphics die je op deze site op iedere pagina ziet.
Later de achtergronden van deze plaatjes gelezen in het boek Chaos van James Gleick. Dat heeft het denken van deze techneut flink op zijn kop gezet! Dat het herhaald toepassen van een bepaalde routine tot zulke verbluffende resultaten kunnen leiden. Dat de resultaten afhangen van de locatie waar je ze toepast.
Jaren later rol je het proces verbeter vak in en ga je je verdiepen in wat er in organisaties gebeurt. Daarbij altijd de bril opgehad die gevormd is door het bovenstaande. Ik herkende de hang naar stabiliteit, het bureaucratische. Ik zag ook de soms complete chaos, het brandjes blussen, het ongecontroleerde.
Het meest opvallende vond ik dat er op de grens tussen chaos en stabiliteit de leukste dingen gebeurden. Een beetje chaos creëren in een stabiele situatie of een beetje stabiliteit creëren in een chaotische situatie. Dat leidt tot fascinerende plaatjes. Zie hieronder een voorbeeld uit de choastheorie.
Dit is een weergave van de beroemde Mandelbrot set. Hier zijn twee grote gebieden te onderscheiden. Het zwarte is de stabiele voorspelbare zone. Zeg maar de zone waar de meeste managers willen zijn.
Het donkerblauwe is de gevaarlijke onvoorspelbare zone. Daar vliegen de resultaten van plus naar min oneindig. Daar wil je als organisatie zeker niet zijn, dat is een regelrechte bedreiging voor het voortbestaan.
Wat verder opvalt in bovenstaand plaatje is dat er een grillige licht opkleurende lijn is die de grens vormt tussen stabiliteit en chaos. Als je daarop inzoomt zie je bijvoorbeeld het volgende:
Dit is een zeer kleurrijke omgeving met fascinerende herhalende patronen. Deze zone zou je de leerzone kunnen noemen. Dit is de zone waar een Lean Manager wil zijn! Dit is de zone waar je probeert te ontdekken of je buiten de grote zwarte zone een nieuwe stabiele zone kunt vinden. Alle zwarte zones in dit plaatje zijn namelijk met elkaar verbonden, je moet alleen de weg zien te vinden. Dat doe je door te experimenteren.
De Verbeter Kata doet precies dat. Het leert je te experimenteren, te leren. Een beetje chaos of stabiliteit te creëren om daarmee de grenzen af te tasten en de weg te vinden naar nog onontdekte gebieden van stabiliteit.
De Verbeter kata is op zich een heel simpel patroon. Voor sommigen zo simpel dat ze zeggen “what’s new?“. Wat ik hierboven probeer visueel te maken is dat het herhaald toepassen van dit simpele patroon leidt tot een zeer fascinerende omgeving. Ook hier zit de kracht in de herhaling. Herhaling in het groot en herhaling in het klein. Dat is wat het moeilijk maakt. Dat is wat het verschil maakt. En inderdaad ook dat is niet nieuw. Toyota doet het al decennia lang. Nu de rest van de wereld nog!
Geef een reactie